Πώς το σώμα μας αντιδρά με τον ίδιο τρόπο σε δύο τόσο διαφορετικές εμπειρίες — και γιατί αυτό έχει νόημα;
Έχεις νιώσει ποτέ εκείνες τις έντονες «πεταλούδες» στο στομάχι, την καρδιά να χτυπά δυνατά, ένα ελαφρύ τρέμουλο στα χέρια, μια αναμονή γεμάτη αγωνία… και μετά αναρωτήθηκες: «Μήπως παθαίνω κρίση πανικού; Ή μήπως είμαι ερωτευμένος/η;»
Αν σου έχει συμβεί, δεν είσαι μόνος/η. Ο έρωτας και το άγχος —δύο φαινομενικά αντίθετες καταστάσεις— μπορούν να μοιάζουν πάρα πολύ στο πώς εκδηλώνονται σωματικά. Η απάντηση βρίσκεται στο πώς λειτουργεί το νευρικό μας σύστημα, οι ορμόνες, αλλά και το μυαλό μας, που προσπαθεί να ερμηνεύσει ό,τι νιώθουμε.
Το σώμα σε κατάσταση συναγερμού
Όταν ερωτευόμαστε ή όταν αγχωνόμαστε, ενεργοποιείται το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο βάζει τον οργανισμό μας σε «κατάσταση επιφυλακής». Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά από εντάσεις και σωματικές αντιδράσεις όπως:
- Ταχυκαρδία
- Ιδρώτας
- Διαστολή της κόρης των ματιών
- Τρέμουλο
- Αίσθημα “κόμπου” στο στομάχι
- Επιφανειακή αναπνοή
Αυτές οι αντιδράσεις δεν είναι “λάθος”. Είναι σημάδια ότι ο οργανισμός μας αντιλαμβάνεται κάτι ως εξαιρετικά σημαντικό — είτε αυτό είναι ένας άνθρωπος που μας συναρπάζει, είτε μια κατάσταση που μας απειλεί.
Όμοιες ορμονικές διαδρομές
Ο λόγος που οι δύο καταστάσεις έχουν κοινά συμπτώματα είναι οι ορμόνες και οι νευροδιαβιβαστές που εκκρίνονται. Συγκεκριμένα:
- Αδρεναλίνη & Νοραδρεναλίνη: Ενισχύουν τη φυσική εγρήγορση, ανεβάζουν τους παλμούς και μας κάνουν να είμαστε σε διέγερση.
- Κορτιζόλη: Η ορμόνη του στρες, αυξάνεται όταν υπάρχει απρόβλεπτο ή αβεβαιότητα — ένα νέο ερωτικό ενδιαφέρον μπορεί να προκαλέσει το ίδιο «σοκ» όπως μια κρίσιμη απόφαση.
- Αμυγδαλή και υποθάλαμος: Περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν βιώνουμε έντονα συναισθήματα, κοινές τόσο στο άγχος όσο και στον έρωτα.
Με άλλα λόγια, το σώμα μας δεν ξεχωρίζει εύκολα αν αυτό που ζούμε είναι απειλή ή ευκαιρία. Η διαφορά είναι πώς το ερμηνεύει το μυαλό μας.
Οι διαφορές που κάνουν τη διαφορά
Παρά τις ομοιότητες, ο έρωτας και το άγχος έχουν θεμελιώδεις διαφορές που ξεδιπλώνονται με τον χρόνο και με τον τρόπο που τις βιώνουμε.
Οι “θετικές” ορμόνες του έρωτα
Ο έρωτας συνοδεύεται από ουσίες που ενισχύουν τη σύνδεση και την ευχαρίστηση:
- Ντοπαμίνη: Η “ορμόνη της ανταμοιβής” μας κάνει να επιθυμούμε και να νιώθουμε χαρά όταν πλησιάζουμε τον άλλον.
- Ωκυτοκίνη: Η “ορμόνη της αγκαλιάς” καλλιεργεί εμπιστοσύνη και οικειότητα.
- Σεροτονίνη: Συμμετέχει στη σταθεροποίηση της διάθεσης — αν και μπορεί να μειωθεί στην αρχή του έρωτα, συμβάλλοντας στην εμμονική σκέψη.
Το άγχος, αντίθετα, δεν προσφέρει αίσθηση επιβράβευσης ή σύνδεσης, αλλά μια συνεχή εγρήγορση και κόπωση.
Το πρίσμα της ερμηνείας
Τα ίδια σωματικά συμπτώματα — ταχυκαρδία, αναστάτωση, ιδρώτας — μπορεί να βιωθούν εντελώς διαφορετικά:
- Στον έρωτα: τα νιώθουμε ως ενθουσιασμό, αγωνία για το “τι θα γίνει”.
- Στο άγχος: τα νιώθουμε ως απειλή, φόβο ότι “κάτι δεν πάει καλά”.
Η υποκειμενική εμπειρία, δηλαδή το πώς ερμηνεύουμε αυτά που νιώθουμε, είναι το στοιχείο-κλειδί.
Πρακτικές ερωτήσεις για να ξεχωρίσεις τι σου συμβαίνει
Αν δυσκολεύεσαι να καταλάβεις αν αυτό που βιώνεις είναι έρωτας ή άγχος, δοκίμασε να ρωτήσεις τον εαυτό σου:
- Με γεμίζει ή με εξαντλεί αυτή η εμπειρία;
- Θέλω να πλησιάσω ή να απομακρυνθώ;
- Με ηρεμεί όταν είμαι κοντά στον άλλον ή νιώθω περισσότερο στρες;
- Προβλέπω θετική εξέλιξη ή μόνο αρνητικά σενάρια;
Οι απαντήσεις σου μπορούν να σου δώσουν ένα πρώτο στίγμα για το πού βρίσκεσαι.
Τελικά, μπορεί να είναι και τα δύο;
Ναι. Συχνά, ειδικά στην αρχή μιας ερωτικής σχέσης, συνυπάρχουν και ο έρωτας και το άγχος: ο ενθουσιασμός, αλλά και η αβεβαιότητα. Η λαχτάρα, αλλά και ο φόβος της απόρριψης. Αυτό δεν είναι πρόβλημα — είναι ανθρώπινο. Το ζητούμενο είναι να μπορούμε να παρατηρήσουμε τα συναισθήματά μας και να τα κατανοήσουμε πριν αντιδράσουμε σπασμωδικά.
Κλείνοντας
Το σώμα σου μιλά — αλλά δεν σου λέει πάντα τι να σκεφτείς. Σου δείχνει τι είναι σημαντικό. Το μυαλό σου είναι εκείνο που θα ερμηνεύσει αν αυτό είναι κάτι καλό ή κάτι που χρειάζεται προσοχή.
Αν μάθουμε να ακούμε, όχι μόνο τα συμπτώματά μας, αλλά και το νόημα που έχουν για εμάς, τότε είμαστε ήδη πιο κοντά στην αυτογνωσία — και, γιατί όχι, και στον αληθινό έρωτα.
Ποιος ξέρει… Ίσως κάποιες φορές να είναι και τα δύο μαζί: λίγη τρέλα του έρωτα, και λίγη αγωνία της αβεβαιότητας.
